Η φύση είναι από μόνη της ένα θαύμα που αποκαλύπτεται καθημερινά
στον άνθρωπο,
στον άνθρωπο,
μέσα από όλα αυτά τα όμορφα που μας προσφέρει. Υπάρχουν όμως και
οι περιπτώσεις που τα θαύματα αυτά σπανίζουν και εντυπωσιάζουν.
1. Γκραντ Κάνυον
Η τεράστια αυτή χαράδρα στην Αριζόνα των Η.Π.Α. είναι η μεγαλύτερη του κόσμου. Σε ορισμένα σημεία το βάθος της φτάνει τα 1600 μέτρα, ενώ το μεγαλύτερο πλάτος της δεν ξεπερνά τα 29 χιλιόμετρα. Τη διασχίζει ο ποταμός Κολοράντο, που ξεκινά από τα Βραχώδη όρη και χύνεται στον Κόλπο του Μεξικού. Το Γκραντ Κάνυον αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά θαύματα και διδάσκει πολλά στους επιστήμονες για την ιστορία του κόσμου. Έτσι, το 1919 ανακηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός των Η.Π.Α. και το 1979 Τόπος Παγκόσμιας Κληρονομιάς, εξαιτίας της επιστημονικής του σημασίας.
Τα τοιχώματα του Γκραντ Κάνυον μας ταξιδεύουν εκατομμύρια χρόνια πίσω. Τα βράχια στο βάθος της
χαράδρας έχουν ηλικία 2000 εκατομμυρίων ετών. Εκείνη την εποχή αποτελούσαν τον πυθμένα ενός πανάρχαιου
ωκεανού. Στη συνέχεια, και σε διάστημα εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών, εναποτέθηκαν επάνω τους στρώματα
βράχων ψαμμίτη, αργιλικού σχιστόλιθου και ασβεστόλιθοι με διαφορετικούς χρωματισμούς.
Πριν από 60 εκατομμύρια χρόνια - αμέσως μετά την εποχή των δεινοσαύρων - δυο ποταμοί που διέσχιζαν τον
πυθμένα, παρέσυραν τους βράχους και άνοιξαν μια χαράδρα. Στη συνέχεια οι ποταμοί ενώθηκαν, σχημάτισαν τον
Κολοράντο και τα νερά απέκτησαν ακόμη μεγαλύτερη δύναμη για να παρασέρνουν τα αμμώδη χαλίκια και να
βαθαίνουν τη χαράδρα.
Ενώ ο ποταμός έσκαβε την κοίτη του ανάμεσα στους βράχους, οι μετακινήσεις του φλοιού της Γης
βάθυναν ακόμη περισσότερο τη χαράδρα. Το άνοιγμα διευρύνθηκε κι άλλο από τον καύσωνα του καλοκαιριού,
τους ανέμους του χειμώνα, τον παγετό και τη βροχή. Έτσι οι άνθρωποι πίστευαν κάποτε πως το Γκραντ Κάνυον
υπήρξε δημιούργημα σεισμού. Οι χρωματισμοί στα στρώματα των βράχων ποικίλλουν από το ανοιχτό κίτρινο έως το
σκούρο κόκκινο και το Γκραντ Κάνυον παρουσιάζει μια εξαίσια όψη, μεταβαλλόμενη στο φως.
Η χαράδρα είναι τόσο βαθιά ώστε στο εσωτερικό της παρουσιάζονται διαφορετικοί τύποι κλίματος. Το χειμώνα
τα υψηλότερα σημεία καλύπτονται από χιόνι. Το Νορθ Ριμ είναι η ψυχρότερη περιοχή. Εδώ το χιόνι φτάνει,
κατά μέσο όρο, στα 3 μέτρα ύψος. Κι όμως, στο βάθος της χαράδρας ο ποταμός διασχίζει ένα τοπίο ζεστό και ερημικό.
2. Όρος Έβερεστ
Το Έβερεστ είναι το υψηλότερο βουνό στον κόσμο. Αποτελεί μια από τις πολυάριθμες κορυφές της οροσειράς των Ιμαλαΐων, η οποία σχηματίζει ένα τόξο ανάμεσα στη βόρεια Ινδία και τη νότια Κίνα. Τα Ιμαλάια είναι η υψηλότερη οροσειρά του κόσμου και περισσότερες από 100 κορυφές της ξεπερνούν το ύψος των 7.300 μέτρων.
Το όρος Έβερεστ βρίσκεται στα σύνορα του Νεπάλ και του Θιβέτ. Οι Θιβετιανοί το ονομάζουν Κομολόνγκμα,
που σημαίνει θεά Μητέρα του Κόσμου, ενώ οι Ινδοί το αποκαλούν Σαμαρμάθα, δηλαδή υψηλότερο σημείο του
ουρανού. Και τα δυο αυτά ονόματα αποκαλύπτουν τη σημασία του όμορφου βουνού για τους κατοίκους της περιοχής.
Τα Ιμαλάια διαμορφώθηκαν πριν από εκατομμύρια χρόνια, όταν συγκρούστηκαν μεταξύ τους δυο τμήματα του
εξωτερικού φλοιού της Γης. Ο εξωτερικός φλοιός της Γης αποτελείται από τεκτονικές πλάκες, που σχηματίζουν
ένα γιγάντιο ψηφιδωτό. Τα ρεύματα των πυρακτωμένων βράχων κάτω από τον εξωτερικό φλοιό υποχρεώνουν τις
τεκτονικές πλάκες να μετακινούνται. Πριν από 45 εκατομμύρια χρόνια η Ινδική πλάκα συγκρούστηκε με την
Ευρασιατική. Οι άκρες τους συνέχισαν να πιέζονται μεταξύ τους, ώσπου οι πλάκες διαστρεβλώθηκαν και
υψώθηκαν, με αποτέλεσμα να σχηματιστούν τα βουνά. Η ορογένεση των Ιμαλαΐων συνεχίζεται και σήμερα.
Το όρος Έβερεστ κερδίζει κάθε χρόνο εκατοστά ύψος.
Οι Σέρπα ζουν στις κοιλάδες του Νεπάλ, ψηλά επάνω στα Ιμαλάια. Το 1953, ο Έντμουντ Χίλαρι, ένας μελισσοκόμος
από τη Νέα Ζηλανδία, και ο Τενζίνγκ Νοργκάι, ένας ορεσίβιος Σέρπα, κατάφεραν επιτέλους να φτάσουν πρώτοι
έως την κορυφή του Έβερεστ. Από την ιστορική εκείνη μέρα κι έπειτα τους μιμήθηκαν και άλλοι ορειβάτες.
Το 1992, για παράδειγμα, 32 ορειβάτες, από πέντε διαφορετικές αποστολές, ανέβηκαν την ίδια μέρα στην κορυφή.
Έως το 1856, οι άνθρωποι δε γνώριζαν ότι το υψηλότερο βουνό είναι το Έβερεστ. Τότε, ο Τζορτζ Έβερεστ,
ένας Βρετανός αρχιτοπογράφος ηγήθηκε μιας αποστολής με σκοπό τη χαρτογράφηση των Ιμαλαϊων. Αρχικά οι
τοπογράφοι ονόμασαν το μεγαλύτερο βουνό Κορυφή 15, αλλά αργότερα πήρε τιμητικά το όνομα του
Έβερεστ. Οι πρόσφατες εκτιμήσεις υπολόγισαν το ύψος του σε 8.863 μέτρα.
3. Σαχάρα
Η Σαχάρα είναι η μεγαλύτερη έρημος στον κόσμο και καλύπτει επάνω από το ένα τέταρτο της αφρικανικής ηπείρου. Απλώνεται από τον Ατλαντικό ωκεανό στα δυτικά, έως την Ερυθρά Θάλασσα ανατολικά, σε μήκος 5.000 χιλιομέτρων. Από το βορρά έως το νότο, το μήκος της ξεπερνά τα 220 χιλιόμετρα, από τη Μεσόγειο Θάλασσα και την οροσειρά του Άτλαντα έως τηλίμνη Τσαντ. Σε κάθε έρημο βρέχει ελάχιστα ή και καθόλου. Αυτό σημαίνει πως η Σαχάρα είναι σχεδόν μόνιμα ξερή. Παράλληλα αποτελεί την περιοχή με τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια στον Κόσμο: κάπου 4300 ώρες το χρόνο. Έτσι, παρόλο που καλύπτει τμήματα από δέκα διαφορετικά κράτη, ο πληθυσμός που κατοικεί εκεί δεν ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια.
Ορισμένα τμήματα της Σαχάρας καλύπτονται αποκλειστικά από μεταβαλλόμενους αμμόλοφους, διαμορφωμένους από τους ισχυρούς ανέμους της ερήμου. Οι μεγαλύτεροι αμμόλοφοι βρίσκονται στο αλγερινό τμήμα της Σαχάρας. Το ύψος τους φτάνει τα 465 μέτρα και ξεπερνά τον υψηλότερο ουρανοξύστη της Νέας Υόρκης.
Συνήθως νομίζουμε πως οι έρημοι είναι τόποι ζεστοί γεμάτοι άμμο, αλλά στην πραγματικότητα μόνο το ένα πέμπτο της Σαχάρας καλύπτεται από άμμο. Μερικά τμήματα της ερήμου είναι πετρώδεις πεδιάδες και άλλα βραχώδη υψίπεδα. Υπάρχουν επίσης πολυάριθμα βουνά, όπως το Τιμπέστι στο Τσαντ. Το ύψος τους φτάνε 3.415 μέτρα και συχνά εμφανίζεται χιόνι στις κορυφές τους.
ΟΙ περισσότεροι κάτοικοι της Σαχάρας είναι νομάδες που μετακινούνται διαρκώς από τη μια όαση στην άλλη. Υπάρχουν κάπου 90 μεγάλες οάσεις, όπου οι άνθρωποι ζουν σε χωριά και καλλιεργούν δημητριακά. Οι περισσότερες όμως οάσεις είναι μικρές και δεν μπορούν να θρέψουν περισσότερες από μια ή δυο οικογένειες.
Κατά τη διάρκεια της ημέρας η θερμοκρασία στη Σαχάρα φτάνει έως και τους 50 βαθ C. Αντίθετα, στη διάρκεια της νύχτας πέφτει κατακόρυφα και η έρημος παγώνει. Τα ζώα της ερήμου έχουν προσαρμοστεί σ’ αυτές τις απότομες μεταβολές θερμοκρασίας. Πολλά ζώα, όπως ο σκαντζόχοιρος και η αλεπού της ερήμου, χώνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας μέσα σε λαγούμια. Μόλις πέσει ο ήλιος βγαίνουν από τις τρύπες τους προκειμένου να αναζητήσουν την τροφή τους με τη δροσιά.
4. Η Μεγάλη Υφαλογραμμή
Η Μεγάλη Υφαλογραμμή βρίσκεται στον Ειρηνικό Ωκεανό, έξω από τις ακτές της Κουίνσλαντ, στην Αυστραλία. Εκτείνεται σε μήκος 2027 χιλιομέτρων παράλληλα προς τις ακτές, και αποτελεί ένα φράγμα ανάμεσα στα ρηχά νερά της παραλίας και την ανοιχτή θάλασσα. Συνάμα, εφόσον τα κοράλλια ανήκουν στην οικογένεια των ζώων, η Μεγάλη Υφαλογραμμή αποτελεί το μεγαλύτερο ζωντανό κατασκεύασμα επάνω στη Γη.
Πολλά κοράλλια μοιάζουν με φυτά και ως φυτά τα θεωρούσε κάποτε ο περισσότερος κόσμος. Αλλά στην
πραγματικότητα είναι χρωματιστά ζωάκια που συγγενεύουν με τις θαλάσσιες ανεμώνες και τις μέδουσες.
Μια υφαλογραμμή διαμορφώνεται από εκατομμύρια τέτοια πλάσματα, τους πολύποδες, που ζουν κατά
παροικίες. Κάθε πολύποδας διαθέτει ένα μαλακό σώμα καλυμμένο από ένα σκληρό ασβεστολιθικό σκελετό.
Όταν ο πολύποδας πεθαίνει, ο κυπελλοειδής σκελετός του παραμένει προσκολλημένος στα βράχια και επάνω
του κολλάνε άλλοι πολύποδες. Έτσι αναπτύσσονται οι κοραλλιογενείς υφαλογραμμές.
Μέσα στο κοράλλι ζουν κάτι μικρά φυτά, οι άλγες. Για να αναπτυχθούν και να παράγουν τροφή για τον εαυτό
τους και το κοράλλι χρειάζονται ηλιακό φως. Γι’ αυτό το λόγο οι υφαλογραμμές αναπτύσσονται σε ρηχά νερά.
Οι άλγες επίσης προσφέρουν ένα μεγάλο μέρος του χρώματός τους στα κοράλλια. Στη Μεγάλη Υφαλογραμμή
υπάρχουν 400 είδη κοραλλιών με διαφορετικά σχήματα, μεγέθη και χρώματα. Στα εξωτερικά σημεία της
υφαλογραμμής τα κοράλλια είναι περισσότερο ελαστικά ώστε να αντέχουν στις πιέσεις των κυμάτων.
Τα πιο ευαίσθητα κοράλλια βρίσκονται σε πιο ήρεμα νερά. Η υφαλογραμμή παρέχει προστασία, τροφή και
οξυγόνο και σε άλλες μορφές ζωής: σε 1400 είδη ψαριών, σε καλαμάρια, χταπόδια και χιλιάδες είδη όστρακα,
όπως και σε γιγάντια στρείδια.
Οι κοραλλιογενείς υφαλογραμμές ανήκουν στα σπανιότερα και ωραιότερα φυσικά δημιουργήματα επάνω στη Γη.
Ο θεσμός του θαλάσσιου δρυμού παρέχει προστασία σε 2000 περίπου χιλιόμετρα της Μεγάλης Υφαλογραμμής.
Σε ορισμένες ζώνες απαγορεύεται κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα και σε άλλες επιτρέπονται οι επιστημονικές
μελέτες και η ελεγχόμενη αλιεία.
5. Καταρράκτες Έιντζελ
 Κατά την περίοδο των βροχών οι καταρράκτες του Έιντζελ βρίσκονται στο αποκορύφωμα της δύναμής τους. Συχνά η κορυφή καλύπτεται από σύννεφα και αφρούς νερού.Οι καταρράκτες του Έιντζελ χύνονται από ύψος 979 μέτρων και βρίσκονται στα υψίπεδα της Γουιάνας στη Βενεζουέλα της Νότιας Αμερικής. Αποτελούν τους υψηλότερους καταρράκτες στον κόσμο. Στο σύνολο του μήκους τους ξεπερνούν κατά είκοσι φορές τους καταρράκτες του Νιαγάρα. Ο υψηλότερος καταρράκτης εδώ φτάνει τα 807 μέτρα κι είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο. Το νερό πέφτει σ’ έναν παραπόταμο του ποταμού Καράο, που με τη σειρά του χύνεται στον ποταμό Καρόνι. Ο Καρόνι είναι παραπόταμος του μεγάλου ποταμού Ορινόκο, που καταλήγει στον Ατλαντικό ωκεανό. |
Στα υψίπεδα αυτά αφθονούν τα οροπέδια, οι στρογγυλοί λόφοι, τα τραπεζοειδή όρη και οι στενές κοιλάδες.
Απλώνονται από τη νοτιοανατολική Βενεζουέλα έως τη βόρεια Βραζιλία. Καλύπτονται από τροπικά
δάση και μικρές ζώνες σαβάνας. Ένα από το πολλά απομονωμένα οροπέδια είναι το λουγιάν Τεπούι.
Οι στενές ρωγμές και οι μεγάλοι οχετοί του ψαμμίτη του οροπεδίου συλλέγουν τεράστιες ποσότητες βροχής.
Το νερό ξεχειλίζει από την κορυφή του οροπεδίου και δημιουργεί τους καταρράκτες του Έιντζελ.
Οι καταρράκτες «ανακαλύφθηκαν” στη δεκαετία του 1930, παρόλο που οι φυλές των Ινδιάνων της
περιοχής τους γνώριζαν εδώ και αιώνες. Το 1935 ο Αμερικανός πιλότος Τζίμι Έιντζελ, πετούσε με το
αεροπλάνο του στην περιοχή αναζητώντας χρυσάφι στους λόφους. Ξαφνικά είδε νερά να τρέχουν από το
λουγιάν Τεπούι. Ο Έιντζελ διαπίστωσε πως αντίκριζε τους πιο μεγαλοπρεπείς καταρράκτες στον κόσμο.
Ο Έιντζελ ξαναγύρισε στους καταρράκτες μαζί με τη γυναίκα του και έναν ορειβάτη. Προσγείωσε το
αεροπλάνο του σ’ ένα τέλμα του οροπεδίου, αλλά δεν κατάφερε να σκαρφαλώσει στην κορυφή του
καταρράκτη, ούτε να απογειωθεί. Επέστρεψε στη βάση του δυο εβδομάδες αργότερα με τα πόδια.
Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα οι καταρράκτες του Έιντζελ, που πήραν το όνομα του τολμηρού πιλότου,
μελετήθηκαν επιστημονικά.
6. Σπηλιά του Σάβαρακ
Το 1980, μια ομάδα εξερευνητών ερευνούσε ένα μακρύ υπόγειο πέρασμα, όταν ξαφνικά βρέθηκε σ’ έναν
τεράστιο θάλαμο… Ήταν τόσο μεγάλος ώστε χρειάστηκαν 12 ώρες για να τον διερευνήσουν με τους φακούς τους
σε όλο το μήκος του.
Οι σπηλαιολόγοι δεν άργησαν να αντιληφθούν πως είχαν ανακαλύψει τη μεγαλύτερη υπόγεια σπηλιά στον κόσμο.
Η σπηλιά του Σαραβάκ έχει μήκος 700 μέτρα και πλάτος 300 μέτρα. Το ύψος της οροφής κυμαίνεται από 70 έως
120 μέτρα. Μετά το σπήλαιο του Σαραβάκ, οι εξερευνητές χαρτογράφησαν και πολλές άλλες σπηλιές του
συμπλέγματος, το οποίο εκτείνεται σε περισσότερα από 200 χιλιόμετρα κάτω από το βουνό. Ένας
υπόγειος διάδρομος μήκους 75 χιλιομέτρων, συνδέει τη Σπηλιά του Καθαρού Νερού, που τη διατρέχει
ένας ρηχός ποταμός, με τη Σπηλιά των Ανέμων. Σήμερα οι τουρίστες μπορούν να επισκεφτούν πολλές από τις σπηλιές.
Το Βόρνεο βρίσκεται στον Ισημερινό, όπου επικρατεί πάντοτε ζέστη. Βρέχει όλο το χρόνο, προπάντων κατά
την εποχή των μουσώνων, από τον Οκτώβριο έως το Μάρτιο. Εδώ και εκατομμύρια χρόνια, τα νερά
της βροχής συγκεντρώνονταν σ’ έναν τεράστιο αυχένα, κάτω από τις πλαγιές του Γκουνούνγκ Άπι. Ο
αυχένας αποτελείται από ασβεστόλιθο, ένα πολύ μαλακό πέτρωμα. Το ασθενικό οξύ που περιέχεται στο
βρόχινο νερό έλιωσε τον ασβεστόλιθο και διαμόρφωσε τα σπήλαια κάτω από το βουνό.
Η πολιτεία του Σαραβάκ, στο βορειοδυτικό Βόρνεο, ανήκει στη Μαλαισία. Σήμερα, όλη η περιοχή,
μαζί με τα σπήλαια, έχει αναγνωριστεί ως εθνικός δρυμός. Εδώ ζουν πολυάριθμα ζώα, κι ανάμεσά
τους τα μικρότερα θηλαστικά του κόσμου - τα εντομοφάγα ποντίκια νάνοι.
Παρόλο που μέσα στις σπηλιές του Γκουνούνγκ Άπι επικρατεί μόνιμο σκοτάδι, υγρασία και ψύχος,
υπάρχουν ορισμένα πλάσματα που έχουν επιλέξει να ζουν εκεί. Πολλά από αυτά είναι σχεδόν άχρωμα.
Πρόκειται για δηλητηριώδεις σκορπιούς, ημιδιαφανή καβούρια, τυφλές αράχνες και λευκά φίδια,
Παροικίες νυχτερίδων κρέμονται από τις οροφές στη διάρκεια της ημέρας και πετούν τη νύχτα αναζητώντας
την τροφή τους. Ορισμένες σαύρες φωλιάζουν επίσης στις σπηλιές.
7. Ηφαίστειο Μάουνα Λόα
Το Μάουνα Λόα, που σημαίνει «Μακρύ Βουνό» είναι το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο στον κόσμο. Οι μεγάλες του πλαγιές καλύπτουν ένα σημαντικό μέρος από το νησί της Χαβάης και το ύψος του φτάνει τα 4170 μέτρα επάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο κρατήρας του ηφαιστείου, που ονομάζεται Μοκουαβέοβεο, καλύπτει 10 τετραγωνικά χιλιόμετρα και έχει βάθος 180 μέτρα. Το τεράστιο αυτό ηφαίστειο μπορεί να εκραγεί οποιαδήποτε στιγμή. Η τελευταία μεγάλη έκρηξη συνέβη το 1984, ενώ το 1988 ολόκληρο το Μάουνα Λόα μούγκρισε δυνατά.
Το Μάουνα Λόα είναι το ένα από τα δυο ενεργά ηφαίστεια της Χαβάης, η οποία αποτελεί το
μεγαλύτερο νησιωτικό συγκρότημα στο βόρειο Ειρηνικό ωκεανό. Τα υπόλοιπα νησιά του συγκροτήματος
είναι κορυφές παλιών σβησμένων ηφαιστείων.
Όλα τα νησιωτικά ηφαίστεια της Χαβάης διαμορφώθηκαν με τον ίδιο τρόπο. Ο πυθμένας του ωκεανού
μετακινείται αργά επάνω στο πυρακτωμένο μανδύα της Γης, που περιέχει λιωμένα πετρώματα. Από τα
ορύγματα ξεπηδάει λάβα επάνω στο θαλάσσιο πυθμένα. Στο πέρασμα χιλιάδων χρόνων τα διαδοχικά
στρώματα της λάβας σχηματίζουν ένα υποθαλάσσιο βουνό με μακριές πλαγιές. Αυτό το είδος ηφαίστειου
ονομάζεται ασπίδα, εξαιτίας του σχήματός του. Το Μάουνα Λόα διαμορφώθηκε μ’ αυτό τον τρόπο και
συνέχισε να μεγαλώνει ώσπου ξεπήδησε από τη θάλασσα, κάπου πριν από 500.000 χιλιάδες χρόνια.
Το ύψος του Μάουνα Λόα ξεπερνά τα 9000 μέτρα, εάν μετρηθεί από τον πυθμένα του ωκεανού.
Είναι δηλαδή υψηλότερο από το Έβερεστ. Ωστόσο οι επιστήμονες πιστεύουν ότι βρίσκεται κοντά στο
τέλος της ανάπτυξής του. Κάθε χρόνο μετακινείται κατά 10 εκατοστά πέρα από το θερμό όρυγμα.
Κατά μέσο όρο, το Μάουνα Λόα εκρήγνυται κάθε τέσσερα χρόνια. Στη Χαβάη έχουν χτιστεί φράγματα που
εκτρέπουν τη ροή της λάβας από τα χωριά. Επιπλέον, οι επιστήμονες καταβάλλουν προσπάθειες, προκειμένου
να προβλέπουν έγκαιρα το χρόνο των εκρήξεων.
Πηγή: www.users.uoa.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου